هر کسی که تحصیل کرده باشد، می‌داند درس خواندن سخت است. پس وقتی هوش مصنوعی می‌تواند این سختی را کم کند و بهره‌وری را افزایش دهد، چرا از آن استفاده نکنیم؟
در این مقاله به شما می‌گوییم دانشجویان چگونه از هوش مصنوعی برای درس‌خواندن استفاده کرده‌اند و پرامپت‌های مفیدی که در طول سال تحصیلی به دردتان می‌خورد، معرفی می‌کنیم.
۱۰ کاربرد هوش مصنوعی برای دانشجویان
بهترین کمکی که هوش مصنوعی می‌تواند به دانشجویان بکند، در یادگیری است. در ادامه می‌گوییم از چه روش‌هایی هوش مصنوعی به یادگیری دانشجویان کمک می‌کند.
برای بعضی از کاربردها نمونه پرامپت‌های برتری را که OpenAI از دانشجویان منتشر کرده، ضمیمه می‌کنیم و جواب چت‌جی‌پی‌تی به بعضی از این پرامپت‌ها را هم می‌گذاریم.
۱. تبدیل متن درس به محتوای صوتی و تصویری با NotebookLM
درس‌ها را سر کلاس بهتر یاد می‌گیریم؛ چون آن را می‌شنویم و با آن تعامل می‌کنیم. هوش مصنوعی می‌تواند کلاس درس را تقلید کند. با استفاده از هوش مصنوعی‌های پادکست‌ساز مثل NoteBookLM می‌توانید خیلی راحت این کار را انجام دهید.
منابعتان را به آن بدهید و روی «Audio Overview» بزنید. برای نمونه ما مقاله‌ی «مقایسه gpt5 و gpt4o» را به آن دادیم و این پادکست جذاب را به فارسی برای آن ساخت:
با انتخاب گزینه‌ی «Video Overview» خلاصه‌ای ویدیویی از منابعتان ساخته می‌شود:
اگر می‌خواهید بدون محدودیت از امکانات نوت‌بوک‌ال‌ام برای یادگیری استفاده کنید، خرید اکانت NoteBookLM را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
۲. تبدیل درس‌ها به پاورپوینت با هوش مصنوعی manus
متوجه درس نشده‌اید؟ باید ارائه آماده کنید؟ با هوش مصنوعی منابع خود را به اسلایدهای تصویری دارای نمودار و جدول تبدیل کنید. هوش مصنوعی manus این کار را به‌راحتی انجام می‌دهد. منبع یا فایل خود را به آن بدهید و بگویید آن را به پاورپوینت تبدیل کند.
یک نمونه را در در تصویر زیر ببینید:
اگر می‌خواهید منابع طولانی‌تری به manus بدهید، در ساعت‌های شلوغ در اولویت قرار بگیرید و اعتبار بیشتری داشته باشید، خرید اکانت manus به شما کمک می‌کند.
۳. تحقیق و جست‌وجو به کمک پرپلکسیتی و اسکولارای‌آی
اولین کمکی که هوش مصنوعی برای تحقیق و جست‌وجو به شما می‌کند، پیداکردن منابع است. باید موضوع را به‌طور دقیق توضیح دهید تا منابع مرتبط را پیدا کند. ابزارهایی مثل Scholar AI (لینک) در چت‌جی‌پی‌تی و پرپلکسیتی می‌توانند منابع دقیق را پیدا کنند.
برای این کار موضوع تحقیق یا مقاله‌تان را جزییات برای هوش مصنوعی شرح دهید و بخواهید منابع معتبر و دست‌اول را پیدا کند.
موقع تحقیق و جست‌وجو خلاصه‌کردن مقالات کمک می‌کند بدون خواندن کل منبع، محتوای آن را بفهمید. این کار هم با هوش مصنوعی به‌راحتی انجام می‌شود.
۴. دستیار نوشتن و ویرایش
نوشتن مهارتی است که همه نیاز دارند بلد باشند؛ ولی همه از عهده‌ی آن برنمی‌آیند. هوش مصنوعی می‌تواند مهارت شما در نوشتن را کامل کند؛ ولی چطور؟
- به‌کمک AI با طوفان فکری ایده‌یابی کنید.
- پیش‌نویس اولیه را ایجاد کنید.
- منابع را خلاصه یا بازنویسی کنید.
- غلط‌های املایی و نگارشی متنتان را بگیرید.
- متن را از لحاظ وضوح و لحن اصلاح کنید.
- متن را ویرایش کنید.
- ارجاع‌دهی مقالات علمی‌تان را انجام دهید.
این کار را با همه‌ی مدل‌های زبانی بزرگ مثل چت‌جی‌پی‌تی، کلاود یا جمینای می‌توانید انجام دهید. هوش مصنوعی نوت‌بوک‌ال‌ام که براساس جمینای کار می‌کند، از یک نظر در نوشتن متن‌های مورد نیاز دانشجویان برتری دارد: فقط و فقط با توجه به منابعی که به آن می‌دهید، می‌نویسد و کاری به محتواهای بی‌پایان اینترنت ندارد.
نکته: برای اینکه نوت‌بوک‌ال‌ام به فارسی بنویسد، حتما در پرامپت خود این را ذکر کنید. پس از اینکه متن اولیه را با این هوش مصنوعی ایجاد کردید، با ابزارهای دیگر مثل جی‌پی‌تی آن را ویرایش کنید.
۵. برنامه‌ریزی مطالعه
با کمک AI می‌توانید برای درس‌خواندن و تحویل تکلیف‌ها برنامه‌ریزی کنید. نیاز است برنامه‌ی کلاس‌های هفته، موعد تحویل تکالیف، موعد امتحان و زمان‌های خالی‌تان را به آن بدهید و بخواهید برایتان یک برنامه بریزد.
این پرامپت‌ها به شما ذهنیت می‌دهد:
- برایم یک برنامه مطالعه با استفاده از تکرار فاصله‌دار بساز تا فراموش نکنم. دو ساعت تا امتحان وقت دارم.
- برای امتحان میان‌ترم روانشناسی ۱۰۱ یک راهنمای مطالعه بساز.
- یک برنامه مطالعه برای داستان گنجی (Tale of Genji) بساز، نکات کلیدی را مشخص کن و برای غیرژاپنی‌ها توضیح بده.
- برای تمام کردن مقاله نهایی‌ام درباره نمادگرایی در «صد سال تنهایی»، یک راهنمای مرحله‌به‌مرحله بده تا ساده و قابل اجرا باشد.
۶. ایجاد و مرتب‌کردن یادداشت‌ها
با ai می‌توانید یادداشت‌ها و جزوه‌ها رو سروسامان دهید؛ مثلا نکات مهم را مشخص یا آن را خلاصه کنید؛ مثلا پرامپت‌هایی مثل این را چت‌جی‌پی‌تی بدهید:
- یادداشت‌های من را تمیز و مرتب کن و مفاهیم و اصطلاحات کلیدی رو تعریف کن + [آپلود فایل‌های مرتبط]
همچنین می‌توانید از کتاب یا جزوه فلش‌کارت بسازید:
- این فایل‌ها/عکس‌ها را به فلش‌کارت شامل پرسش و پاسخ تبدیل کن + [آپلود فایل‌های مرتبط]
- این مطالب را به شکل پرسش و پاسخ فلش‌کارتی دربیاور.
هوش مصنوعی نوت‌بوک‌ال‌ام قابلیت ویژه‌ای برای ساخت فلش‌کارت دارد. منبع را (هرچه باشد) به آن بدهید و گزینه‌ی FlashCards را بزنید تا فلش‌کارت آن آماده شود. البته فلش‌کارت‌ها سوالی و به انگلیسی است.
۷. توضیح مفاهیم، مسائل و اصطلاحات جدید
چیزهایی که سر کلاس یاد نگرفته‌اید، مفاهیمی که برای نوشتن تحقیق یا تهیه‌ی ارائه باید یاد بگیرید و خلاصه، هر چیزی را که بلد نیستید، با کمک هوش مصنوعی بهتر یاد بگیرید.
در این قسمت چند نمونه پرامپتی را که دانشجویان برای یادگیری مفاهیم و اصطلاحات جدید به چت‌جی‌پی‌تی داده‌اند، بخوانید:
- می‌خواهم درباره شبکه‌های عصبی یادگیری عمیق بدانم. مهم‌ترین ۲۰٪ مطالب را بگو که ۸۰٪ درک را پوشش دهد.
- می‌خواهم اپی‌ژنتیک (و تأثیر آن بر پیری) را بفهمم. با یک قیاس واقعی توضیح بده.
- با پرسیدن سوالات باز من را هدایت کن تا عمیق‌تر فکر کنم و دانشم را به کار ببرم.
- فیزیک کوانتوم را در سه سطح (ابتدایی، دبیرستان، دانشگاه) توضیح بده.
اگر از ChatGPT استفاده می‌کنید، از قابلیت Study and Learn غافل نشوید. این ابزار در نقش معلم یا همکلاسی به روش تعاملی هر موضوعی را به شما آموزش می‌دهد؛ البته به روش‌های دیگری هم به یادگیری کمک می‌کند؛ برنامه‌ریزی مطالعه، ساخت فلش‌کارت، آزمون تستی یا خلاصه‌نویسی و انگیزه و همراهی.
۸. کمک به یادگیری در جایگاه معلم یا همکلاسی
وقتی کسی باشد که غلط‌ها را مشخص و راهنمایی‌تان کند، یادگیری ساده‌تر است. می‌توانید از هوش مصنوعی بخواهید در جایگاه معلم درس شما یا یک همکلاسی، گام‌به‌گام شما را در یادگیری همراهی کند.
مثلا دانشجوها چنین پرامپت‌هایی به ChatGPT داده‌اند:
- می‌خواهم ارائه نهایی‌ام برای درس خواب و رویا را تمرین کنم. نقش مربی سخنرانی عمومی من را بازی کن و بازخورد بده تا بهتر شوم.
- جملات غلط دستوری به زبان فرانسوی در سطح متوسط بنویس، و من سعی می‌کنم آن‌ها را اصلاح کنم.
- می‌خواهم این پایان‌نامه را قبل از ادامه نوشتن آزمایش کنم. دیدگاه‌های مخالف موجود و هر نقصی در منطق من را پیشنهاد بده.
- مثل یک استاد راهنما عمل کن. هدف تو این است که پروژه‌ام را همسو با چشم‌انداز اصلی نگه داری و بازخورد بدهی.
- مثل استاد عمل کن و مقاله‌ام را بر اساس معیار (rubric) نمره بده.
- می‌خواهم اسلایدهای مربوط به RNA interference را یکی‌یکی مرور کنم. مثل یک همکلاسی کمک کن درس را بفهمم.
- دارم زیست‌شناسی رفتاری می‌خوانم. مثل یک همکلاسی از من سوال بپرس تا توضیح بدهم.
همان‌طور که متوجه شدید، پرامپت‌هایی که می‌توانید به هوش مصنوعی بدهید، بی‌نهایت است؛ ولی فقط به‌شرطی نتیجه‌ی درستی از تعامل با AI می‌گیرید که پرامپت هم خوب و درست نوشته شده باشد. در مقاله‌ی «پرامپت چیست» با چیستی و انواع پرامپت آشنا شوید.
۹. یادگیری با ساخت تمرین و آزمون
اگر به معلم یا کتاب‌های تمرین دسترسی ندارید یا تمرین‌های شخصی‌سازی‌شده نیاز دارید، به هوش مصنوعی بگویید تا برایتان تمرین بسازد. البته اگر می‌خواهید تمرین‌ها مناسب شما باشد، کاملا سطح دانش و شرایط خود را توضیح دهید؛ چون هوش مصنوعی علم غیب ندارد 🙂
دانشجوها با پرامپت‌های زیر از چت‌جی‌پی‌تی تمرین گرفته‌‌اند:
- جملات غلط دستوری به زبان فرانسوی در سطح متوسط بنویس، و من سعی می‌کنم آن‌ها را اصلاح کنم.
- می‌خواهم در زمینه توسعه بین‌المللی و سیاست عمومی بهتر شوم. بیایید تمرین‌های شبیه‌سازی انجام دهیم تا بتوانم تمرین کنم.
- برای امتحان تبلیغاتم یک آزمون چندگزینه‌ای تمرینی بساز و سوالات را یکی‌یکی بپرس.
می‌توانید از هوش مصنوعی بخواهید محتوای تصویری هم آماده کند تا موضوع را بهتر یاد بگیرید:
- یک تصویر بساز تا بتوانم ساختار سه‌بعدی مولکولی بنزن را تجسم کنم.
هوش مصنوعی علاوه‌بر ساخت تمرین می‌تواند به شما کمک کند تکالیف درس‌هایتان را سریع و درست انجام دهید. برای آشنایی با ابزارهایی که به حال تکالیف کمک کنند، مقاله‌ی «حل تکالیف با هوش مصنوعی» را مطالعه کنید.
۱۰. یادگیری با ایجاد بازی
یادگرفتن با بازی ساده‌تر و شیرین‌تر است. از هوش مصنوعی بخواهید مفاهیمی را که بلد نیستید، با بازی به شما یاد دهد؛ مثلا دانشجویان قبل از این چنین سوال‌هایی پرسیده‌اند:
- دارم در درک مطالعات موردی از درس روابط بین‌الملل مشکل پیدا می‌کنم. یک بازی بساز تا بفهمم پیامدهای انتخاب‌ها در این مطالعه موردی چیست.
- تغییر از زمین گلخانه‌ای به زمین یخچالی را به یک ماجرای سفر در زمان تبدیل کن. می‌خواهم از دل رویدادها عبور کنم و بفهمم چرا هر تغییر اتفاق افتاد.
آخرین نسخه‌ی GPT یعنی GPT-5 در استدلال و عملکرد، قابل اطمینان بودن، کدنویسی و نوشتن از نسخه‌های قبلی بهتر شده است؛ ولی استفاده‌ی روزانه از آن محدودیت دارد؛ برای همین اگر قرار است پایان‌نامه بنویسید یا برای تکالیف درس‌های مختلف به کمک هوش مصنوعی نیاز دارید، بهتر است خرید اکانت chatgpt را در برنامه داشته باشید.
هوش مصنوعی، یار بدون غیبت دانشجویان
اگر همیشه به استادتان دسترسی ندارید، در همه‌ی کلاس‌ها حاضر نبوده‌اید یا فقط ابزاری می‌خواهید که عملکرد شما را به‌راحتی چندبرابر کند، باید از هوش مصنوعی استفاده کنید.
اول نیازتان به هوش مصنوعی را مشخص و بعد متناسب با آن از ابزار مناسب استفاده کنید. در این مقاله، کاربردها، ابزارها و پرامپت‌های مفید را معرفی کردیم. چیزی هست که اینجا پیدا نکرده باشید؟ در کامنت‌ها بنویسید.
