تاریخچه‌ هوش مصنوعی از ابتدای پیدایش تا امروز

هوش مصنوعی (AI) تأثیرات زیادی بر زندگی ما انسان‌ها گذاشته است. هوش مصنوعی سعی دارد همانند انسان‌ها فکر و عمل کند. طراحان آن برای رسیدن به این نقطه مسیر طولانی را طی کرده‌اند. در این مقاله قصد داریم به تاریخچه‌ هوش مصنوعی بپردازیم و تکامل و تحول آن را در طی سال‌ها بررسی کنیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

فهرست عناوین:

1942: شکست انیگما
1950: تست کردن هوش ماشین توسط آلن تورینگ
1955: پدر هوش مصنوعی، جان مک‌کارتی
1961: ربات صنعتی، Unimate
1964: الیزا، اولین چت بات
1969: ربات Shakey
1995: چت بات A.L.I.C.E
1997: DeepBlue ، ربات شطرنج‌باز
1998: Kismet، ربات دارای احساس
2002: رومبا، ربات جاروبرقی
2008: قابلیت تشخیص صدا در آیفون و سیری
2011: سیستم کامپیوتر Q/A- IBM Watson
2014: الکسا
2016: سوفیا، اولین شهروند ربات
2017: آمپر، اولین آهنگساز
2020: GPT-3، ابزاری برای مکالمه هوشمند
2022 به بعد: وضعیت فعلی هوش مصنوعی
هوش مصنوعی در سال‌های اخیر
جهش هوش مصنوعی و فراگیری در دنیای امروز
هوش مصنوعی در سال‌‌های آینده
کلام آخر

1942: شکست انیگما

شاید تعجب کنید؛ اما نقطه آغاز هوش مصنوعی به زمان جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. آلن تورینگ در طول جنگ جهانی دوم ماشینی به نام Bombe طراحی کرد که توانست ارتباطات کدگذاری شده آلمانی‌ها توسط ماشین انیگما را درهم بشکند. این ماشین تغییرات مهمی را در رمزگشایی پیام‌ها ایجاد کرد. Bombe به متفقین کمک کرد تا سرعت خود را در اجرای نقشه‌ها و استراتژی‌ها افزایش دهند و به پیام‌های دشمن نفوذ کنند.

1950: تست کردن هوش ماشین توسط آلن تورینگ

آلن تورینگ، مشهورترین دانشمند کامپیوتر و ریاضی‌دان جهان، آزمایش دیگری را هم در زمینه هوش ماشینی انجام داده بود. ایده او در این تست این بود که بفهمد آیا ماشین می‌تواند به اندازه یک انسان منطقی و هوشمندانه فکر کند و تصمیم بگیرد. در این آزمایش، از یک بازجو استفاده شد که باید متوجه می‌شد کدام پاسخ متعلق به انسان است و کدام به ماشین تعلق دارد.

1955: پدر هوش مصنوعی، جان مک‌کارتی

جان مک‌کارتی نقطه برجسته تاریخ هوش مصنوعی است. او یک دانشمند آمریکایی بود که پیشنهاد داد کنفرانس دارتموث، اولین کنفرانس هوش مصنوعی که در سال 1956 برگزار شود. او اصطلاح هوش مصنوعی را ابداع و در این کنفرانس مطرح کرد.

هدف او این بود که ماشینی طراحی کند که بتواند؛ مانند انسان فکر و استدلال کند. او معتقد بود که این پیشرفت علمی در عرض 5 تا 5000 سال آینده اتفاق خواهد افتاد. علاوه بر این، او زبان کامپیوتری Lisp را در سال 1958 ایجاد کرد که به زبان برنامه‌نویسی استاندارد هوش مصنوعی تبدیل شد.

1961: ربات صنعتی، Unimate

Unimate اولین ربات صنعتی بود که توسط جورج دیول ساخته شد. از این ربات برای حمل ریخته‌گری و جوش دادن قطعات روی بدنه‌ها (در خط مونتاژ جنرال موتورز) استفاده شد. کارگران باید در هنگام انجام این فعالیت بسیار محتاط می‌بودند. زیرا این ربات خطرناک بود و اگر از آن به درستی استفاده نمی‌کردند، ممکن بود منجر به مسمومیت یا از دست دادن اندام شود. Unimate که به خاطر بازوی رباتیک سنگینش شناخته می‌شود، حدود 1815 کیلوگرم وزن داشت. پس از موفقیت Unimate و معرفی ربات‌های صنعتی مختلف، چندین کپی از آن نیز ساخته شد.

1964: الیزا، اولین چت بات

الیزا یکی از مهم‌ترین اختراعات حوزه هوش مصنوعی است؛ زیرا هنوز هم از این ایده استفاده می‌شود و ممکن است شما هم در زندگی روزمره خود از این فناوری استفاده کنید. جوزف ویزنبام در سال 1960 اولین چت بات را در آزمایشگاه هوش مصنوعی MIT اختراع کرد. الیزا یک ربات روان‌درمانی بود که به سؤالات انسان پاسخ می‌داد. به گونه‌ای که کاربران آن زمان احساس می‌کردند که دارند با کسی صحبت می‌کنند که مشکلات آن‌ها را درک می‌کند.

1969: ربات Shakey

Shakey را می‌توان اولین ربات موبایل همه منظوره نامید. این ربات می‌توانست استدلال کند، محیط خود را درک کند، حقایق ضمنی را از موارد صریح استنتاج کند، برنامه‌هایی را اجرا کند، از بروز خطا جلوگیری کند و با استفاده از زبان انگلیسی معمول ارتباط برقرار کند. این ربات یک مانیتور و رابط‌هایی برای تشخیص نزدیک شدن به اجسام داشت. Shakey می‌توانست با رد شدن از یک مسیر موانع را شناسایی کند و با دقت در محیط حرکت کند.

1995: چت بات A.L.I.C.E

A.L.I.C.E، ساخته ریچارد والاس، در 3 نوامبر 1995 در سراسر جهان منتشر شد. ELIZA جوزف ویزنبام الهام بخش ساخت این ربات بود؛ اما ویژگی‌های بزرگی در آلیس وجود داشت که او را به یک ربات واقعاً استثنایی تبدیل می‌کرد. این برنامه توسط NLP (پردازش زبان طبیعی) تقویت شده بود. برنامه‌ای که به ربات‌ها اجازه می‌دهد گفتگوی طبیعی‌تری با انسان داشته باشند.

توانایی گفتگوی طبیعی با انسان‌ها را دارد.

ALICE جوایز و افتخارات زیادی مانند جایزه Loebner را در سه سال متوالی (2000، 2001 و 2004) به دست آورد. علاوه بر این، اسپایک جونز برای ساخت فیلم HER در سال 2013 از این ربات الهام گرفت.

1997: DeepBlue ، ربات شطرنج‌باز

DeepBlue کامپیوتری برای بازی شطرنج بود که توسط IBM توسعه یافت. برای تست کردن این ماشین از کاسپارف، اسطوره شطرنج آن زمان کمک گرفتند. همه انتظار داشتند که گری کاسپارف این نبرد را برنده شود. اما برنده دیپ بلو بود!

1998: Kismet، ربات دارای احساس

Kismet اولین رباتی بود که توانست علاوه بر توجه به تعاملات اجتماعی، بخش احساسی و عاطفی ارتباطات انسانی را نیز در نظر داشته باشد. این ربات صورتی کارتونی داشت و می‌توانست با آنها تعامل داشته باشد. توسعه این ربات حدود 2.5 سال طول کشید. خروجی‌های موتور شامل صداها، حالات چهره و قابلیت‌های حرکتی برای تنظیم جهت نگاه چشم‌ها و تنظیم سر بود. به همین دلیل هم کیسمت می‌توانست انواع احساسات مانند انزجار، تعجب، غم، علاقه شدید، آرامش و خشم را به تصویر بکشید.

2002: رومبا، ربات جاروبرقی

این جاروبرقی دارای سنسورهای مختلفی است تا بتواند بدون آسیب رساندن به لوازم همه جا را تمیز کند. در عین حال خودش هم آسیب نبیند. به عنوان مثال، رومبا می‌تواند پله‌ها، لوازم خانه و… را تشخیص دهد. علاوه بر این، می‌توان آن را با الکسای آمازون و Google’s Assistant همگام کرد و دستورات را با صدا به او منتقل کرد.

قابلیت تشخیص صدا در آیفون و سیری

قابلیت تشخیص صدا به صورت آپدیتی برای کاربران آیفون عرضه شد. این کاربران می‌توانستند از قابلیت تشخیص صدای گوگل استفاده کنند. شاید این اتفاق زیاد مهم به نظر نرسد؛ اما شروع پیشرفت لوازمی همچون سیری، الکسا و گوگل هوم بود. در ابتدا مشکلاتی در این زمینه وجود داشت؛ اما به تدریج پیشرفت کرد و با آپدیت‌های بیشتر مشکلات به مرور رفع شدند.

در سال 2011 نیز سیری معرفی شد. سیری رابط کاربری است که به زبان طبیعی تسلط دارد و می‌تواند به سؤالات کاربران پاسخ دهد و توصیه‌هایی ارائه کند. پاسخ کاربران به سیری به قدری مثبت بوده که به یک ویژگی کلیدی در تمام دستگاه‌های اپل تبدیل شده است. کاربر می‌تواند با کمک سیری برنامه‌های iPhone، Macbook و Smart Watch را مدیریت کند، پیام ارسال کند یا اقدامات دیگری را انجام دهد.

2011: سیستم کامپیوتر Q/A- IBM Watson

واتسون یک سیستم کامپیوتری است که می‌تواند به سؤالات پاسخ دهد. با کمک واتسون می‌توان کارهای تکراری را به صورت خودکار انجام داد، نتایج انجام کارها را پیش‌بینی کرده و… . واتسون روز به روز پیشرفته‌تر می‌شود به ماشینی قدرتمند برای شرکت IBM تبدیل شده است. واتسون اکنون می‌تواند ببیند، بشنود، بخواند، حرف بزند، بچشد، تفسیر کند، یاد بگیرد و توصیه‌هایی را ارائه دهد. واتسون در سال 2011 در یک مسابقه شرکت کرد و با کسب مقام اول برنده یک میلیون دلار شد!

2014: الکسا

الکسا یک سیستم هوش مصنوعی و دستیار مجازی است که توسط آمازون توسعه‌یافته است. الکسا روی ساعت‌های هوشمند، مانیتور خودرو، بلندگوها، تلویزیون و پلتفرم‌های مختلف دیگر در دسترس است. کافی است الکسا را با نامش صدا بزنید تا به شما پاسخ بدهد. این دستگاه می‌تواند صدای انسان را در محیطی شلوغ تشخیص دهد و به دستور پاسخ دهد.

2016: سوفیا، اولین شهروند ربات

Hansen Robotics با کمک هوش مصنوعی ربات انسان نمایی به نام سوفیا ساخت. سوفیا می‌تواند حالات چهره، زبان، مهارت‌های گفتاری و نظرات انسان‌ها را در مورد موضوعات از پیش تعریف شده تقلید کند و ظاهراً طوری طراحی شده است که بتواند در طول زمان باهوش‌تر شود. سوفیا در فوریه 2016 فعال و در همان سال به دنیا معرفی شد. سپس عربستان سعودی وی را به شهروندی پذیرفت.

2017: آمپر، اولین آهنگساز

آمپر اولین موسیقی‌دان، تهیه‌کننده و آهنگساز هوش مصنوعی بود که آلبومی را خلق و منتشر کرد. فناوری Amper با استفاده از ترکیبی از تئوری موسیقی و نوآوری هوش مصنوعی ساخته شده است. اولین آهنگی که با همکاری آمپر و مهندسان ساخته شد، Break-Free نام دارد. Taryn Southern (خواننده) و آمپر آلبومی به نام I AM AI را ساختند.

2020: GPT-3، ابزاری برای مکالمه هوشمند

GPT-3، مخفف Generative Pre-trained Transformer، اوایل ماه مه 2020 به دنیا معرفی شد و دنیای اتوماسیون را متحول می‌کند. بدون شک این فناوری انقلابی در مکالمات خودکار ایجاد کرده است. GPT-3 بر اساس زبان طبیعی (NLP)، یادگیری عمیق، و هوش مصنوعی باز ساخته شده است و می‌تواند به راحتی با انسان مکالمه داشته باشد. این فناوری در حال تکامل است و هنوز هم ایراداتی جزئی دارد که سازندگان آن سعی دارند آن‌ها را رفع کنند.

2022 به بعد: وضعیت فعلی هوش مصنوعی

هوش مصنوعی بدون شک به ابزاری قابل اعتماد در حوزه‌های مختلف تبدیل شده است. از این فناوری در الگوریتم‌های موتورهای جستجو، چت بات‌های پشتیبانی مشتری، تجزیه و تحلیل و پردازش داده‌های بزرگ و ساده‌سازی فرایندهای پیچیده استفاده می‌شود. فعالین این زمینه مدام در حال تلاش هستند تا توانایی‌های هوش مصنوعی را گسترش دهند.

هوش مصنوعی در سال‌های اخیر

در بخش پیشین نقاط عطف هوش مصنوعی را در طول سال‌های مختلف بررسی کردیم. در این بخش نگاهی اجمالی به تاریخچه‌ هوش مصنوعی در سال‌های اخیر می‌پردازیم.

• 2017: پیشرفت‌های بزرگ در زمینه هوش مصنوعی و توسعه فناوری‌هایی مانند AlphaGo که توسط DeepMind توسعه یافت.
• 2018: توسعه هوش مصنوعی برای استفاده در روزمره و ساخت مواردی چون الکسا و سیری
• 2019: پیشرفت AI در مراقبت‌های بهداشتی و استفاده از آن برای تشخیص بیماری‌هایی مانند سرطان سینه و ریه.
• 2020: استفاده از هوش مصنوعی در زمینه مدیریت بحران و درک بهتر ویروس و توسعه استراتژی‌های مؤثر برای ردیابی ارتباطات، نظارت بر فاصله‌گذاری اجتماعی و… .
• 2021: پیشرفت چشمگیر در زمینه پردازش زبان طبیعی و انتشار GPT-3 توسط OpenAI.
• 2022: استفاده از فناوری‌های RPA و IPA توسط کسب و کارها با هدف ساده‌سازی عملیات، کاهش هزینه‌ها و بهبود کارایی و… .
• 2023: پیشرفت AI در زمینه وسایل نقلیه خودران، بینایی کامپیوتر، درک بهتر محیط و… .

جهش هوش مصنوعی و فراگیری در دنیای امروز

AI به اندازه‌ای گسترش یافته است که اکنون بسیاری از ما انسان‌ها به صورت روزانه از آن استفاده می‌کنیم. این افزایش دسترسی باعث می‌شود تا بسیاری از محدودیت‌ها از بین بروند و افراد بتوانند بدون محدودیت‌های جغرافیایی و زمانی به سطح گسترده‌ای دانش دسترسی داشته باشند. این فناوری می‌تواند برای افراد معلول نیز کاربردی باشد و به آن‌ها هم در زمینه‌های مختلف یاری برساند.

بسیاری از خلأها با کمک AI پر شده است و این تکنولوژی به دستیاری کاربردی و بدون خطا برای انسان‌ها تبدیل شده است. حال می‌توان از آن برای پیشبرد کارهای تکراری و زمان‌بر استفاده کرد و نیروی انسانی را در جهت کارهای مهم‌تر به کار گرفت.

هوش مصنوعی در سال‌‌های آینده

مسلماً هوش مصنوعی در سال‌های آینده پیشرفته‌تر خواهد شد. این فناوری باهوش‌تر خواهد شد و میزان خطای آن از چیزی که اکنون هست هم کمتر می‌شود. اکنون هم می‌توانیم در بسیاری از زمینه‌ها از AI استفاده کنیم و مطمئن باشیم که خطایی وجود ندارد

هوش مصنوعی در حال پیشرفت است.

اما در آینده حوزه به کارگیری هوش مصنوعی گسترده‌تر هم می‌شود و ممکن است تعداد خطاها به صفر برسد. میزان خلاقیت AI نیز روز به روز ارتقا پیدا خواهد کرد. با این حال باید حواسمان باشد که اخلاقیات را در به کارگیری هوش مصنوعی رعایت کنیم و از آن به عنوان همکار یا دستیار استفاده کنیم نه چیزی که قرار است که طور کامل جایگزین انسان شود.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی تاریخچه‌ هوش مصنوعی پرداختیم. همان طور که مطالعه کردید، اختراع هوش مصنوعی به دوران جنگ جهانی برمی‌گردد و چیز جدیدی نیست. AI روز به روز پیشرفته‌تر خواهد شد و زندگی انسان‌ها را به شکل اساسی متحول خواهد کرد. نظر شما در این باره چیست؟ آیا شما هم از هوش مصنوعی استفاده می‌کنید؟ لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.