بنیاد Wikimedia، سازمان غیرانتفاعی پشتیبان ویکی پدیا، از شرکت‌های هوش مصنوعی خواسته است تا استخراج خودکار داده‌ها از این دانش‌نامه را متوقف کنند و در عوض، برای استفاده از محتوای آن از طریق رابط برنامه‌نویسی رسمی (API) هزینه پرداخت کنند. این درخواست در بیانیه‌ای رسمی که روز دوشنبه در وب‌سایت بنیاد منتشر شد، اعلام گردید.

Soundcloud

جدیدترین اخبار تکنولوژی هوش مصنوعی و شبکه‌های اجتماعی را در نامبرلند بخوانید.

به‌گفته‌ی بنیاد ویکی‌مدیا، مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) برای حفظ دقت و کیفیت خود به داده‌های انسانی و ویرایش‌شده با دقت بالا نیاز دارند. ویکی‌پدیا با شبکه‌ای از میلیون‌ها داوطلب در بیش از ۳۰۰ زبان مختلف، یکی از غنی‌ترین منابع این نوع داده‌ها محسوب می‌شود. با این حال، حفظ و اداره‌ی این زیرساخت عظیم هزینه‌بر است.

طبق گزارش Semrush، ویکی‌پدیا هم‌اکنون هفتمین وب‌سایت پربازدید جهان است و براساس گزارش مالی رسمی بنیاد، هزینه عملیاتی آن در سال مالی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ حدود ۱۷۹ میلیون دلار بوده است. این دانش‌نامه هیچ تبلیغی نمایش نمی‌دهد و بخش عمده‌ی بودجه‌ی خود را از کمک‌های مردمی و داوطلبانه تأمین می‌کند.

با گسترش ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT، کاربران کمتر به‌صورت مستقیم به ویکی‌پدیا مراجعه می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از آن‌ها دیگر درخواست‌های مالی داوطلبانه در صفحه اصلی ویکی‌پدیا را نبینند و در نتیجه، درآمد بنیاد از کمک‌های کاربران کاهش یابد.

بنیاد ویکی‌مدیا در بیانیه‌ی خود تأکید کرده است که استفاده از محتوای ویکی‌پدیا در مقیاس وسیع از طریق ربات‌ها و خزنده‌های خودکار فشار زیادی بر سرورهای آن وارد و پایداری خدمات را تهدید می‌کند.

از همین رو، بنیاد ویکی‌مدیا از شرکت‌های فناوری خواسته است برای استفاده در مقیاس بالا، از طریق Enterprise API اقدام کنند؛ راهکاری که علاوه‌بر کاهش فشار بر سرورها، به بنیاد اجازه می‌دهد درآمد پایدارتری برای مأموریت غیرانتفاعی خود ایجاد کند.

هنوز هیچ‌یک از شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی از جمله گوگل، OpenAI، متا، آنتروپیک، Perplexity، مایکروسافت، دیپ سیک و xAI به این درخواست پاسخی نداده‌اند. البته گوگل در سال ۲۰۲۲ قراردادی تجاری با ویکی‌مدیا امضا کرده بود که به آن اجازه می‌داد به‌صورت رسمی از داده‌های ویکی‌پدیا در سرویس‌های خود استفاده کند.

این درخواست ویکی‌پدیا در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از ناشران بزرگ جهانی در برابر استفاده‌ی بدون اجازه از داده‌های آنلاین برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی موضع گرفته‌اند. شرکت‌هایی مانند نیویورک تایمز، News Corp و Penske علیه OpenAI و دیگر غول‌های فناوری، شکایت‌های حقوقی در زمینه نقض حق نشر تنظیم کرده‌اند.

به‌گفته‌ی بنیاد ویکی‌مدیا، هدف این اقدام نه محدود کردن دسترسی به دانش آزاد، بلکه اطمینان از آن است که مدل‌های هوش مصنوعی با رعایت عدالت، شفافیت و پشتیبانی از منابع عمومی دانش بشری آموزش ببینند.

از سوی دیگر، گوگل به‌تازگی سندی منتشر کرده است که در آن به معرفی ایجنت‌های AI تکامل‌یابنده می‌پردازد.